droga do zapomnieniaDroga do zapomnienia
reżyseria: Jonathan Teplitzky
scenariusz: Frank Cottrell Boyce, Andy Paterson
premiera: 2014

W  latach 1942-43 Japonia wybudowała linię kolejową łączącą Bangkok w Tajlandii z Ragun w Birmie. Oficjalna nazwa 400-kilometrowej „żelaznej drogi” to Kolej Birmańska, lecz istnieje jeszcze jedno określenie na wybudowaną w okresie II wojny światowej trasę łączącą te dwa miejsca. To Kolej Śmierci. Swoją przerażającą nazwę zawdzięcza tragicznej historii ponad 100 tysięcy  ludzi, którzy przy jej budowie ponieśli śmierć. Była to zarówno ludność cywilna jak i alianccy jeńcy wojenni, wobec których postępowanie Japończyków zasługuje tylko na jedno określenie, to była zbrodnia wojenna.


Jednym z „budowniczych” Kolei Birmańskiej był Eric Lomax, oficer łączności w brytyjskiej armii. Swoje wstrząsające wspomnienia opisał w biograficznej książce Droga do zapomnienia. Na jej podstawie Jonatan Teplitzky wyreżyserował film, pod tym samym tytułem. Rolę główną powierzył Colinowi Firthowi i Jeremiemu Irvine’mu (postacie dojrzałego i młodego Lomaxa). Scenarzyści prowadzili widza dwoma ścieżkami czasowymi. W jednej młody Eric po poddaniu się armii brytyjskiej w Singapurze trafia do japońskiego jenieckiego obozu, by ostatecznie znaleźć się w Kanchanaburi (Tajlandia), w drugiej widzimy dojrzałego Lomaxa, któremu powoli rozsypuje się małżeństwo, a winę za to ponoszą traumatyczne wspomnienia z czasu gdy był jeńcem wojennym. To, co tam przeżył, doświadczył i co zobaczył wywołuje koszmary nocne, budzi strach przed wszelkimi zmianami, a jednocześnie stawia blokadę przed umiejętnością opowiedzenia swoich przeżyć.

Za namową żony i przyjaciela, a w przeszłości towarzysza jenieckiej niewoli - w tych rolach:  Nocole Kidman, Stellan Skarsgard (Finlay) i Sam Reid (młody Finlay) - postanawia wyruszyć w podróż do Tajlandii, do Muzeum Kolei Tajsko-Birmańskiej w Kanchanaburi, powstałego na terenach obozu jenieckiego, gdzie współcześnie jako przewodnik pracuje „winny traumy” młodego Erica – Nagase, tłumacz i oprawca w jednej osobie (w tej roli wystąpili: Tanroh Ishida - Nagase z okresu II wojny światowej i Hirouki Sanada – Nagase, przewodnik, oprowadzający turystów po powstałym Muzeum). Pragnie skonfrontować swoje wspomnienia z teraźniejszością. Chce spojrzeć swojemu katu w oczy, zadać kilka pytań i ponownie zdefiniować pojęcie honoru, które dla Japończyka (w okresie wojny) różniło się diametralnie od podejścia żołnierza z Europy.
    
Colin Firth, brytyjski aktor, nagrodzony w 2011 Oskarem jako najlepszy aktor pierwszoplanowy w obrazie Jak zostać królem, damskiej części polskiej (i nie tylko) publiczności dał poznać się jako niedościgniony pan Darcy w ekranizacji powieści J. Austen Duma i uprzedzenie. W swoim dorobku ma wiele ról zarówno w dramatach, komediach, filmach kostiumowych jak i obyczajowych. Wymienić można m. in.: Dziewczyna z perłą, Genua: włoskie lato, Kiedy mnie znajdziesz, Samotny mężczyzna, czy Valmont.

Partnerująca mu Nicol Kidman, zdobywczyni nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej w 2003 roku, w kategorii najlepsza aktorka pierwszoplanowa za film Godziny pracowała przy takich projektach jak: Australia, Dogville opowieść w dziewięciu rozdziałach z prologiem, Futro: portret wyobrażony Diane Arbus, Margot jedzie na ślub, Mulin Rouge!, Narodziny, Oczy szeroko otwarte, Portret damy, Stoker, Wzgórze nadziei czy Za wszelką cenę.
 
Stellan Skarsgard to szwedzki aktor, który polskiej publiczności dał się poznać rolami w np. filmach Duchy Goi, Dziewczyna z tatuażem, Przełamując fale czy Wyspa skazańców.

Droga do zapomnienia to film, który długo pozostaje w pamięci z kilku powodów. Jednym z nich jest temat, jaki porusza i historia, jaką opowiada. Kolejnym to aktorzy na czele z Colinem Firthem, potrafiący w mistrzowski sposób pokazać strach, gniew, mściwość czy empatię Erica Lomaxa, emocje towarzyszące mu nieprzerwanie od czasu odzyskania wolności.

Po Drogę do zapomnienia, i wszystkie wymienione powyżej filmy zapraszam, jak zwykle serdecznie do XI Czytelni Naukowej.

Monika Świderska